De werkzaamheden in de cultuurzone zijn eerder al uitgevoerd. Daarvoor zijn aan beide kanten van de Helenavaart, op 200 m afstand, kades aangelegd, bedoeld om in die strook de huizen en cultuurwaarden niet natter te laten worden. Deze 200-m-strook wordt bemalen.

Het project dat nu is gestart, gaat over de verworven EHS tussen de Deurnese Peel en die cultuurzone (voormalige landbouwgronden ter hoogte van Hoeve Willem III en de Wilhelminahoeve).

De waterstand wordt in deze zone (geleidelijk aan) flink verhoogd.

Dit hogere waterpeil staat ten dienste van de beoogde regeneratie van het hoogveen in de naastgelegen Peel.

Een heel belangrijk onderdeel van dit plan is dat de Soeloop, die van noord naar zuid op de grens van de Deurnese Peel loopt, wordt gedicht. Het dichten van deze diepe, brede sloot (gegraven om de landbouwgronden in het Middengebied te ontwateren) zal een sterk positieve invloed hebben op de waterstand in de Peel.

Op de plaats van de Soeloop wordt een waterdichte kade (met leem) aangelegd. Dat is nodig omdat op termijn het waterpeil in de EHS aan de oostzijde van deze kade hoger zal worden dan dat van de Peel. Dat (nog vele jaren lang) voedselrijke water mag niet in de Peel doordringen.

De EHS-gronden rond de hierboven genoemde hoeves kunnen na uitvoering van het natuurplan niet meer afwateren via de Soeloop. Afwatering (wel op een hoger niveau dan voorheen) blijft de komende jaren echter nodig om de voedingsstoffen kwijt te kunnen raken. Met het plan worden de gronden naar het oosten afgewaterd, door de cultuurzone heen, met gemalen op de Helenavaart.

Daar waar de Soeloop van oost naar west dwars door de Deurnese Peel loopt, wordt hij op ons verzoek niet volledig gedicht, maar verondiept met naastliggend materiaal. Waterdicht maken van de slootbodem met leem heeft daar geen nut. Niet alleen de sloot zelf, maar ook een groot gebied ten noorden en ten zuiden daarvan is bij de vroegere verveningen tot in het zand uitgegraven. Daar is dus geen stagnerende laag aanwezig.

Waar het oost-west-gedeelte van de Soeloop onder het Deurnes Kanaal doorgaat, wordt met een regelbare stuw het waterpeil in het zuidelijk deel van de Deurnese Peel (geleidelijk aan) verhoogd.

Mede dank zij onze inbreng is er in het plan niet gekozen voor het volledig afgraven van de (veel fosfaat bevattende) voedselrijke bouwvoor van de voormalige landbouwgronden. Met afgraving zou de beoogde verschraling weliswaar veel sneller worden bereikt, maar het verlagen van het maaiveld betekent een nadeel voor de waterstand in de Peel. Wij vinden de hydrologische tegendruk voor de bestaande Peel belangrijker dan het sneller realiseren van de beoogde natuurwaarden in de nieuwe natuur. Op enkele plekken (ongeveer 12 ha) wordt er wel iets van de voedselrijke laag verwijderd (zo’n 30 cm). Dit gebeurt aan de voet van hogere zandruggen, waar zich dan mogelijk zeldzame kwelvegetaties gaan ontwikkelen.