Drie veehouderijzaken
[3-jul-2024] Al enkele jaren is het bekend dat bij veel van de emissie-arme stalsystemen in de praktijk (lang) niet de reductie behaald wordt die op papier wordt beloofd. Toch worden dergelijke systemen door provincies nog steeds niet alleen op aanvraag vergund, maar in veel gevallen zelfs verplicht voorgeschreven. Omdat deze systemen duur zijn, moeten de boeren er vaak meer dieren bij gaan houden om de kosten terug te verdienen. Zelfs als de systemen wel goed werken, dan wordt de vergunde uitstoot veelal niet of nauwelijks lager en wordt ook het mestoverschot er niet minder op. Volgens ons zou het beter zijn om het geld te investeren in de benodigde transitie naar een andere, natuurvriendelijkere manier van landbouw in plaats van geld te blijven stoppen in dit uitzichtloze systeem van intensieve veehouderij.
Werkgroep Behoud de Peel houdt goed in de gaten of er vergunningen worden aangevraagd, waarbij de te verwachte stikstofdepositie op de Peel toeneemt. In de afgelopen maand heeft WBdP twee zienswijzen ingediend tegen uitbreidingen van veehouderijen in Ospel (gemeente Nederweert) waarbij één veehouderij gebruik wil maken van zogenaamde “proefstallen”. De andere veehouderij wil het dieraantal verhogen door gebruik te maken van combiluchtwassers (een stalsysteem dat ter discussie staat). In deze nieuwsbrief lees je hier alles over.
Daarnaast houdt WBdP provincie Limburg ook aan haar taak om handhavend op te treden tegen een veehouderij in Peel en Maas die zonder geldige natuurvergunning meer dieren is gaan houden en deze uitbreiding niet heeft teruggedraaid. Ook dit komt in de nieuwsbrief aan bod.
Proefstallen met veel meer dieren (Neulensteeg 2 – Ospel)
Provincie Limburg heeft op 13 mei 2024 een ontwerp Omgevingsvergunning verleend aan een varkensbedrijf in Nederweert. Het bedrijf mag flink uitbreiden met zeugen (+892) en vooral met biggen (+10.680), omdat het een nieuw soort stalsysteem gebruikt, met een veel lagere emissie per dier. Of die emissie inderdaad zo laag is als wordt beweerd, is echter nog niet bewezen. Het gaat om zogenaamde proefstallen, waaraan nog gemeten moet worden.
Indien de emissie onverhoopt hoger blijkt te zijn, dan krijgt het bedrijf twee jaar de tijd om aanpassingen te doen, voordat het aantal varkens moet worden verlaagd.
WBdP heeft een zienswijze tegen deze ontwerp-vergunning ingediend. Omdat de Peel al zwaar met stikstof overbelast is, moet er bij een nieuwe vergunning zekerheid zijn van geen extra natuurschade. Die zekerheid is er in dit geval niet, omdat de uitstoot van de stallen onbekend is. Niet alleen is de werking van het nieuwe proefstalsysteem onzeker, maar het wordt ook nog eens gekoppeld aan combi-luchtwassers, waarvan inmiddels al enkele jaren bekend is dat ze vaak niet goed functioneren. Dubbele onzekerheid dus!
Proefstallen horen volgens ons niet thuis rond de reeds overbelaste Peel. En zeker niet als dat ook nog samen gaat met uitbreiding van het aantal dieren. Het doel zou juist moeten zijn om de stikstofneerslag op de Peel zo snel mogelijk te beperken. Dat gebeurt hier echter niet. Zelfs indien de proefstallen de beoogde reductie bewerkstelligen, dan neemt de emissie nog iets toe ten opzichte van de onderliggende omgevingsvergunning. Ook ten opzichte van de referentie in de onderliggende natuurvergunning gaat de winst dan nog altijd vrijwel verloren door toename van het aantal dieren. De proefstal wordt dus niet ingezet om zo snel mogelijk de emissie te beperken, maar om het aantal dieren te kunnen uitbreiden.
De complete zienswijze leest u hier.
Nog steeds vergunning voor omstreden combiwassers (Kuilstraat 17 – Ospel)
Gemeente Nederweert verleende op 8 mei 2024 een ontwerp Omgevingsvergunning voor een varkenshouderij. Op papier neemt ten opzichte van de vigerende Omgevingsvergunning en de natuurvergunning de emissie niet toe, omdat het bedrijf nu meer gebruik gaat maken van combiluchtwassers. Van dit soort luchtwassers is echter al meerdere jaren bekend dat de beloofde emissiereductie in de praktijk vaak lang niet behaald wordt. Diverse vergunningen zijn in gerechtelijke uitspraken daarop al vernietigd.
WBdP heeft daarom tegen deze ontwerp-vergunning een zienswijze ingediend. Net als in de hierboven beschreven zaak met de proefstallen is er geen zekerheid dat de stikstofneerslag op de Peel niet toeneemt. Sterker nog: gezien de diverse onderzoeken en rechtszaken die betreffende dit stalsysteem al de revue zijn gepasseerd, kun je zelfs stellen dat het vrijwel zeker is dat de Peel er op achteruit gaat. Volgens de onderzoeken bedraagt de ammoniakreductie van de combiwassers gemiddeld genomen geen 85%, maar slechts 59%.
Wanneer wij zowel de bestaande vergunning als de nu in ontwerp verleende nieuwe vergunning daarvoor corrigeren, dan neemt de ammoniakuitstoot duidelijk toe. Daarmee stijgt dus ook de stikstofneerslag op de Peel. Dat is ook het geval als we de vigerende natuurvergunning van de provincie als uitgangspunt nemen.
Heel vreemd dat er nog steeds vergunningen verleend worden voor meer dieren met deze combiluchtwassers, terwijl toch al jarenlang bekend is dat deze systemen niet goed werken!
De complete zienswijze leest u hier.
Handhavingskwestie in Peel en Maas
Zoals waarschijnlijk bekend heeft WBdP op 29 mei 2019 bij de Raad van State bereikt dat het Programma Aanpak Stikstof (PAS) niet meer gebruikt mocht worden. Diverse natuurvergunningen die met dat programma waren verleend, werden vernietigd.
Bij een aantal van die vernietigde vergunningen kwamen wij er achter dat de bedrijven de uitbreiding met dieren al gerealiseerd hadden en dat die uitbreiding niet werd teruggedraaid. In die gevallen vroeg WBdP bij de provincie om handhaving, vanwege overtreding van de Wet natuurbescherming.
Eén van die gevallen is een varkenshouderij in Egchel, gemeente Peel en Maas. In mei 2020 vroeg WBdP bij provincie Limburg om handhaving. De provincie weigerde dat. In 2023 verklaarde de rechtbank Limburg ons beroep tegen de weigering gegrond. Het bedrijf ging daartegen echter in verzet, omdat de uitspraak zonder zitting gedaan was. De rechtbank verklaarde dat verzet gegrond. De provincie nam vervolgens in mei van dit jaar een nieuw besluit op ons handhavingsverzoek en verklaarde dat nu alsnog gegrond. De uitbreiding in dieren was met het PAS onterecht toegestaan.
Desondanks hebben wij eind juni tegen dat nieuwe besluit beroep ingesteld, omdat de provincie er geen dwangsombesluit aan koppelde, maar slechts een voornemen om dat te gaan doen. Daadwerkelijk handhavend optreden kan volgens de provincie nog afhankelijk zijn van nadere inzichten. Daarmee gaat het volgens ons te lang duren (en het duurt al zo lang!) voordat de uitbreiding wordt teruggedraaid.