Scherp op stikstof blijven is nog steeds noodzakelijk
[6-dec-2024] Het is inmiddels algemeen bekend dat stikstof een groot probleem is voor de natuur, ook voor de Peelgebieden. Een teveel aan stikstof zorgt onder andere voor een toename van voeding in het water en de bodem, wat vervolgens tot biodiversiteitsverlies leidt. Voor het herstel van hoogveen in de Peel is dat uitermate schadelijk. Vandaar dat we als Werkgroep Behoud de Peel scherp blijven op het gebied van de ammoniakuitstoot (stikstof) uit de veehouderijen. De veeteelt is verreweg de grootste bron van de stikstof die op de Peelgebieden terechtkomt.
Iedereen is er inmiddels ervan overtuigd dat de uitstoot van stikstof moet afnemen. Maar dat is niet gemakkelijk, omdat veel veehouderijen nog oude uitstootrechten hebben. En ondanks het feit dat die rechten in het verleden vaak gratis zijn verkregen, is het niet gemakkelijk ze in te trekken. De huidige politieke situatie betekent dat veehouders ze alleen vrijwillig kunnen inleveren, in ruil voor een vergoeding (de
zogenaamde opkoopregelingen). Gedwongen verkoop van deze rechten kan in de huidige politieke situatie niet. Maar er is ook goed nieuws. De deelname aan de opkoopregelingen lijkt in sommige gemeenten aanzienlijk te zijn, maar hoeveel veehouders daadwerkelijk stoppen is nog niet bekend. Veel gemeenten gaan vertrouwelijk om met de locaties van de aanmeldingen voor de opkoopregelingen, waardoor de resultaten van die opkoopregelingen pas later kunnen worden beoordeeld.
De praktijk is weerbarstig
In de praktijk zien we echter nog vaak gebeuren dat veehouderijen uitbreiden (in dieraantallen), ook dicht bij de Peel. Veehouders doen dat door te investeren in emissiereducerende technieken (bijvoorbeeld luchtwassers), waardoor de uitstoot per dier omlaag gaat, zodat ze meer dieren kunnen houden binnen dezelfde emissieruimte. De emissiereducerende technieken worden hierdoor ‘misbruikt’ om het aantal dieren uit te breiden en niet om de natuur te ontlasten. Aan de andere kant begrijpen we ook dat veehouders alleen in deze technieken willen investeren als ze de investering kunnen terugverdienen. En dat gebeurt dus door meer dieren te houden, waardoor de teruggang in de uitstoot van ammoniak bij stalverbeteringen vaak beperkt, of zelfs nul is.
Uit de praktijk blijkt ook nog eens dat veel emissiereducerende technieken niet doen wat ze beloven. De veehouderijsector is erg gebaat bij ‘wondersystemen’ die de uitstoot tot een minimum beperken, waardoor er ruimte komt voor bedrijfsuitbreidingen. Maar vaak zijn dat technieken die slechts in proefopstellingen op een kleinschalige manier zijn geprobeerd. Dat zegt niet veel over de werkelijke uitstoot in verschillende situaties op langere termijn. Uit onderzoek is dan ook gebleken dat er veel systemen zijn die niet doen wat er op papier wordt beloofd.
Werkgroep Behoud de Peel blijft hier scherp op en heeft dan ook in de verschillende Peelgemeenten zaken lopen. Hier onder volgt een kort overzicht van een aantal (actuele) stikstofzaken:
Asten
Vaalbaan, Heusden
De gemeente heeft een wijziging in het bestemmingsplan doorgevoerd, waardoor het bestaande bedrijf fors kan uitbreiden in het aantal dieren en daarnaast mogen de bedrijfsactiviteiten worden verbreed. Het bedrijf ligt op slechts 650 meter van de Groote Peel, in de hydrologische bufferzone van het N2000-gebied. WBdP is van mening dat een dergelijke uitbreiding op deze locatie niet thuishoort.
Meerkoetweg, Heusden
Provincie Noord-Brabant heeft een vergunning gegeven voor het uitbreiden van het aantal dieren. Die uitbreiding is mogelijk vanwege intern salderen: het toepassen van innovatieve staltechnieken, waardoor de uitstoot per dier afneemt en waardoor er binnen de vergunning meer dieren kunnen worden gehouden. WBdP is echter van mening dat hier sprake is van een emissiereducerende techniek die niet doet wat wordt beloofd, waardoor er grote kans bestaat dat de uitstoot in werkelijkheid hoger is.
Deurne
Hanenbergweg, Deurne
Ook in dit geval is er een vergunning verleend voor een uitbreiding van het aantal dieren op basis van een techniek die ter discussie staat. Gemeente Deurne zal naar verwachting binnenkort met een aantal voorwaarden komen waaraan de veehouder moet gaan voldoen om met zekerheid binnen de maximale uitstoot van de vergunning te blijven. Wij betwijfelen of die voorwaarden voldoende zullen zijn om de noodzakelijke 100% zekerheid te bieden.
Waterstraat, Vlierden
Gemeente Deurne heeft voor deze veehouderij wel al voorwaarden opgelegd waardoor ze ervan overtuigd is dat de uitstoot niet hoger zal uitvallen dan op papier wordt voorspeld. Echter: over de type voorwaarden die zijn opgelegd heeft Wageningen Universiteit (WUR) al verklaard dat er slechts een verwachting is dat ze ervoor zorgen dat er geen significante negatieve effecten zijn voor de natuur. Een verwachting alleen is volgens de wet niet voldoende.
Nederweert
Eindhovensebaan, Nederweert
WBdP heeft bij Provincie Limburg verzocht de natuurvergunning voor deze locatie in te trekken. Er is al vele jaren geen veehouderij meer actief op deze locatie, waardoor de opstart van nieuwe activiteiten zal leiden tot feitelijk meer stikstofbelasting op de Peelgebieden. Gezien de slechte staat van de Peel op dit moment mag er geen extra stikstofbelasting bijkomen, vinden wij.
Eind, Nederweert-Eind
Ook in Nederweert-Eind is sprake van de herstart van een veehouderij. Een voormalige kalkoenenhouderij wil de lege stallen weer gaan vullen. Dit keer niet met kalkoenen, maar met vleeskuikens. De optie voor de meer vervuilende kalkoenen wil hij in zijn achterzak houden. Er is dan sprake van een zogenaamde keuze-vergunning. Dit wordt vaak gedaan, met het idee om de meest vervuilende optie van de vergunning later weer te kunnen gebruiken, of aan een andere veehouder te verkopen. Wij zijn van mening dat de meest vervuilende kalkoenen-optie moet worden ingetrokken om te voorkomen dat op termijn er toch weer sprake is van een feitelijke toename van stikstof op de Peel.
Ommelpad, Ospel
WBdP heeft bezwaar gemaakt tegen het instandhouden van een vergunning voor de uitstoot van ammoniak, terwijl de veehouderij op de locatie al lang buiten bedrijf is. Sterker nog: één van de vergunde stallen is nooit gebouwd, terwijl de stal die wel ooit dienst heeft gedaan als varkensstal inmiddels is
omgebouwd tot opslagloods. Hier is geen sprake meer van een veehouderij, waardoor de natuurvergunning voor de uitstoot van ammoniak ons inziens moet worden ingetrokken.
Zwarteboordweg, Ospel
Provincie Limburg heeft een varkenshouder een vergunning gegeven om naast zijn veehouderij-activiteiten ook grote hoeveelheden mest en organisch afval te gaan verwerken. Hiervoor wordt ook weer een ‘innovatieve’ techniek gebruikt, waarvan de werking hoogst onzeker is. In onze beleving rammelt de berekeningen van de verwachte uitstoot aan alle kanten, waardoor de werkelijk emissie hoogst onzeker is.
Someren
Zandstraat, Someren
én van onze langstlopende stikstofdossiers is de Zandstraat in Someren. Provincie Noord-Brabant bleef telkens maar beslissingen ten gunste van de pluimveehouder nemen, ondanks het feit dat de veehouder niet de juiste vergunning heeft. Zelfs toen de rechtbank een dwangsom van 200.000 euro oplegde haalde de pluimveehouder zijn stallen niet leeg en betaalde hij zonder blikken of blozen de dwangsom. Toen de rechtbank de dwangsom verhoogde naar één miljoen Euro werd het toch iets te gortig voor de boer. Sindsdien liggen de stallen noodgedwongen leeg. Maar het einde van dit dossier is nog niet in zicht, want de veehouder stapt opnieuw naar de rechter.