In 2015 verbleef het gehele broedseizoen een paartje in de Verheven Peel en er vond zelfs een copulatie plaats. Voor zo ver bekend leidde dit echter (nog) niet tot eileg of zelfs tot een kraanvogelgezin. Het is echter een heel hoopvol voorteken. In de veengebieden in noordoost-Nederland, waar de kraanvogel inmiddels een vaste broedvogel is geworden, werden in het begin ook dit soort broedpogingen ondernomen voordat er werkelijk jongen werden geboren. De eerlijkheid gebiedt te bekennen dat het niet alleen aan de verbetering van het habitat in de Peel heeft gelegen dat de een kraanvogelpaartje haar oog op dit gebied heeft laten vallen. Je kunt een gebied nog zo aantrekkelijk maken, maar dat is geen garantie dat een bepaalde soort zich gaat vestigen. Dat geldt zeker voor weinig mobiele soorten als planten en kleine insecten, maak ook voor soorten als de kraanvogel. Trekvogels die op weg naar hun geboortegebieden over zo’n geschikt gemaakt gebied vliegen, besluiten vrijwel nooit om hier een gezin te stichten. Ze vliegen altijd door naar de plek waar ze geboren zijn. Vanuit de geboorteplek kunnen ze voorzichtig nieuw gebied koloniseren en dat is zelden op meer dan 10 km afstand daarvan. Het feit dat er in de Peel nu de eerste tekenen voor een broedpoging zijn waargenomen, heeft te maken met het feit dat het met de kraanvogel in Europa voor de wind gaat. Doordat de populatie groeit, is er steeds behoefte aan nieuw leefgebied en breidt het areaal zich uit. De laatste 40 jaar is de soort via het uiterste noordoosten van Duitsland naar het westen opgerukt tot over de Nederlandse grens in Drenthe. Na Drenthe volgde Overijssel en Gelderland en nu klopt de kraanvogel op de poort van de Peel.

Recreatie niet goed geregeld

Toch zijn er helaas nog zaken die niet goed genoeg geregeld zijn om deze Peel-icoon gastvrij te kunnen onthalen. Het zit hem in de steeds maar toenemende recreatiedruk op de Peel. Op zich hoeft recreatie niet erg te zijn, als er maar verstandig mee wordt omgegaan. Helaas gebeurt dat vaak niet en Staatsbosbeheer, de partij die daarin een hoofdrol behoort te spelen, pakte deze rol onvoldoende op. Zo vroeg WBdP al jarenlang om het opstellen van een recreatief zoneringsplan voor de Peelvenen en omgeving daarvan. In zo’n plan dient opgenomen te worden waar je (welke vorm van) de recreatie faciliteert en waar je ruimte voor de natuur reserveert. Nu wordt er op dit vlak een ad-hocbeleid gevoerd. Vrijwel elk lokaal initiatief op het vlak van de uitbreiding en facilitering van de recreatie wordt afzonderlijk beoordeeld en in de meeste gevallen gehonoreerd, zonder dat de belangen van recreatie en natuur op een goede manier tegen elkaar worden afgewogen. Van dit hap-snap-beleid is het jonge kraanvogelpaar in 2015 waarschijnlijk het slachtoffer geworden.

Achter Hoeve Willem III. (Kan die lelijke, nutteloze afrastering worden verwijderd?) WBdP heeft er steeds op aangedrongen dat nieuw aangelegde kades -nodig voor het herstel van de hydrologie- niet als nieuwe wandelroute gebruikt mogen worden. Aan deze oproep wordt helaas vaak geen gevolg gegeven. Zo wordt achter de Hoeve Willem III de kade die is aangelegd op de plek waar eerst de diep ontwaterende Soeloop lag, gebruikt door wandelaars (plus moutainbikers en soms zelfs quads en auto’s). Dit gebeurt net bij de plek waar het kraanvogelpaar zich wilde vestigen. Toen dat van die kraanvogels bekend werd, zijn er wel maatregelen genomen, maar die werkten niet goed en ook was het eigenlijk al te laat.
Helaas is dit niet het enige voorbeeld. Zo wordt gewerkt aan een nieuwe wandelroute door de Deurnese Peel aan het Leegveld, wordt de openstelling van de Groote Peel in het broedseizoen verruimd en wordt meegewerkt aan nieuwe fietspaden door en langs de Groote Peel. In het laatste geval is er een tracé voorgesteld dat langs wellicht wel de beste vestigingsplek van de kraanvogel loopt. Gelukkig is dit nog niet besloten.

Eindelijk de opdracht voor een recreatief zoneringsplan

Er is hoop! Op het afgelopen Groenoverleg heeft SBB toegezegd dat ze achter de Hoeve Willem III de rust wil gaan bevorderen, zodat het daar in de nabije toekomst wellicht geschikt wordt voor de kraanvogel. Bovendien is -na veelvuldig aandringen van WBdP en met hulp van de vertegenwoordigers van de natuurgeleding- op 25 februari in de Bestuurscommissie Peelvenen besloten dat er op korte termijn een recreatief zoneringsplan opgesteld dient te worden. De kar wordt getrokken door de provincie en SBB. De natuurgeleding, incl. WBdP, zal hier bij worden betrokken.
Onze visie is dat de mensen uiteraard van de Peel moeten kunnen genieten. Anders is er ook geen draagvlak voor de bescherming van de natuur. Aan de andere kant is de Peelnatuur vanwege het open landschap extra kwetsbaar voor recreatie. Die zeer kwetsbare natuurwaarden dienen het uitgangspunt in het plan te zijn. Grote delen van de Peel zullen zeer rustig moeten blijven. In sommige delen van de Peel dient er plek te zijn voor extensieve vormen van recreatie. De recreatie zal afgeleid dienen te worden naar de randen van de Peel en ook naar buiten de Peel (zoals overigens al in het Landinrichtingsplan Peelvenen is besloten). Bij het maken van het plan dient daarom ook de omgeving van de Peel te worden betrokken.
Hopelijk zal het zoneringsplan er aan bijdragen dat de Peel wordt verrijkt met een of meerdere kraanvogelgezinnen met kuikens. Als de Peel geschikt wordt voor deze kritische soort, profiteren diverse andere soorten vanzelf mee.